ДИЛОРА МУРОДОВА

(1955-2020)

Ўзбекистон композиторлари ва бастакорлари уюшмаси аъзоси (1998 йилдан), санъатшунослик фанлари номзоди, профессор Дилора Муродова Ўзбекистонда етакчи мусиқашунослардан бири. Унинг илмий-ижодий қизиқишлари асосан Марказий Осиё мусиқали театр тарихи ва назарияси билан боғлиқ бўлиб, илмий, оммабоп ва ўқув-услубий йўналишдаги тадқиқот, мақола, тақриз, маъруза ва телерадио чиқишларида намоён бўлди. Шу билан бир қаторда Д.Муродова ўз фаолиятини Ўзбекистон давлат консерваториясининг педагогик, маънавий-маърифий жамоатчилик ва раҳбарлик ишларига бағишлади.

Муродова (Одилхўжаева) Дилора Аҳмедовна Тошкент шаҳрида 1955 йил 16 июнда туғилди. Ёшлигидан мусиқага ихлос қўйган Дилора 1962 йили Р.Глиэр номидаги Республика ўрта махсус мусиқа мактаб-интернатининг фортепиано бўлимига қабул қилинди. Мусиқий-назарий фанлардан аъло баҳоларга ўқиб, мусиқа назарияси бўлимида ҳам таҳсил олди. Мазкур мактабни иккита йўналиш бўйича битиргандан сўнг, 1973 йили Дилора Тошкент давлат консерваториясининг мусиқашунослик факультетига ўқишга қабул қилинди.

1978 йили Тошкент давлат консерваториясини имтиёзли диплом билан тугаллаган Дилора Муродова П.Чайковский номидаги Москва давлат консерваториясининг аспирантурасига ўқишга киради. Таниқли мусиқашунос, санъатшунослик фанлари доктори, профессор Марина Сабинина раҳбарлигида у «Становление и эволюция оперного жанра в Республиках Средней Азии и Казахстана» мавзуидаги номзодлик диссертациясини ёзди ҳамда 1989 йили ҳимоя қилиб, санъатшунослик фанлари номзоди илмий даражасига эга бўлади.

1982 йилдан Д.Муродованинг фаолияти Тошкент давлат консерваторияси билан чамбарчас боғлиқ. У мусиқа тарихи кафедраси ўқитувчисидан доцент, профессор (2003й.) лавозимигача бўлган йўлни босиб ўтди. Ташкилий ва жамоат ишларида жонбозлик кўрсатиб, 1982-1986 йилларда у факультетлараро талабалар илмий-тадқиқот ва ижодий ишлари бўйича масъул, 1989-1999 йилда аспирантура бўлими бошлиғи, 2000-2005 йилларда консерваториянинг илмий-ижодий ишлар бўйича проректори, 2005-2013 йилларда ректор вазифаларида фаолият кўрсатди.

Дилора Муродованинг илмий-ижодий ишлари республикамиз мусиқа санъати ва маданияти, шунингдек, Ўзбекистон композиторлик ижодиёти, ўзбек мусиқали театри тарихи, олий таълим масалалари каби долзарб мавзуларга бағишланган бўлиб, ўзбек ва рус тилларида битилган турли жанрдаги мақолаларда ўз аксини топди. Жумладан, «К проблеме возникновения камерной оперы в Узбекистане» (Вопросы музыки и эстетики. Т., 1980), «К вопросу об общих закономерностях развития оперного жанра в республиках Средней Азии и Казахстане» (Актуальные проблемы современной музыки. Т., 1981), «Опера и музыкальная драма: изоляция или взаимодействие?» (Взаимообогащение музыкальных культур стран СНГ. Проблемы музыкального театра. Т.2. М., 1994), «Мусиқа театрининг анъаналарига доир» (Ўзбекистон санъати, 1981, № 11), «Опера ва мусиқали драма» (Ўзбекистон санъати, 1982, № 11), «Марказий Осиёда мусиқали театр тараққиёти муаммолари» (Шарқ тароналари. Халқаро фестиваль йўлдоши. Самарқанд, 1997, № 3 - ўзбек ва инглиз тилида), «Шарқ халқлари мусиқа санъатининг муштараклиги» (Шарқшунос, 1997, № 3), Мусиқа санъатидан нурланган маскан» (Таълим тизимининг маънавий-маърифий масалалари. Т., 2001), «Мустақиллик даври Ўзбекистон композиторлик ижодиёти тўғрисида» (Мусиқа ижодиёти масалалари. 2-китоб. Т., 2002 й.). Д.Мурадованинг замонавий мусиқа масалаларига бағишланган ва илмий асосланган фикрлари «Театр» журналидаги «Санъаткорнинг сирли калити», «ХХ аср Ўзбекистон санъатининг Истиқбол тимсоллари» китобидаги «Санъат ғунчалари» бобида, «Шашмақом анъаналари ва замонавийлик» Халқаро илмий амалий конференция материалларида «Шашмақом ва замонавий мусиқий таълим» мақоласи (2005 йил), «Мусиқа санъати ва замонавийлик» Ўзбекистон давлат консерваторияси илмий амалий конференцияси материалларида «Создание учебно-методической литературы – веление времени» (2008 йил) мақоласида кенг ўрин олган.

1982-йилда “Ўзбекистон совет санъати” журнали эълон қилган “Ёш тадқиқотчилар” танловида иштирок этиб, 1-даражали дипломга эга бўлди. 2007-йилда МДҲ мамлакатлари ёш олимлари ўртасида ўтказилган танловда муваффақиятли иштирок этиб, махсус грант ютди ва унинг асосида Москва санъатшунослик институти таҳрири остида кўп жилдли нашрда унинг “Опера и музыкальная драма” тадқиқоти монография сифатида нашр этилди. 2007-йилда илмий фаолият натижалари ҳисобга олиниб, Д.Муродовага “Йил лауреати” унвони берилган ва 2009 йилда лауреатлар ўртасида танлов асосида “Antic world” Халқаро академияси томонидан фан доктори унвонида тасдиқланди.

Д.Муродова талайгина тадқиқот, номзодлик ва докторлик диссертацияси, дарслик, мақолалар тўплами, ўқув қўлланмаларига муҳаррир ва тақризчи сифатида жалб қилинган. Мустақиллик даврида унинг илмий изланишлари фаоллашиб, республика ва халқаро миқёсда ўтказилган конференцияларда, янги нашрларда ўз ифодасини топди.

Д.Муродова 2008 йилда “Дўстлик” ордени билан тақдирланган.

                               СВЕТЛАНА МАТЁҚУБОВА

(1952)

Санъатшунослик фанлари номзоди, доцент, мусиқашунос олима Матёқубова Светлана Қаҳоровна 1951 йилнинг 12 декабрида Бухоро вилоятининг Ғиждувон туманида таваллуд топган. Аввал Бухоро, кейин Тошкент давлат мусиқа билим юртида таҳсил олган. 1976-йилда Тошкент давлат консерваториясининг мусиқий-назарий бўлимини профессор С.А.Закржевская синфида тамомлаган. 1973-йилдан 24-сонли Болалар мусиқа мактабида мусиқий назарий фанлардан дарс берган, 1980-йилдан консерваториянинг мусиқа назарияси кафедрасида педагоглик фаолиятини олиб бормоқда, 2010 йилдан доцент в.б. С.Матёқубова 1990 йилда “Принцип цикличности и циклические формы в восточной монодии” мавзусида номзодлик диссертациясини ёқлаган.

С.Матёқубованинг илмий изланишлари ўзбек халқи миллий меросини тадқиқ этишга қаратилган.  Олима ўзининг бир қатор услубий ва илмий – тадқиқий мақолалари билан илмий-амалий конференцияларда, мақолалар тўпламларида, газета ва журналларда чиқишлар қилиб, танлаган мавзуни кенг доирада очиб беришга муяссар бўлди. “Искусство бухарских созанда” (Мақолалар тўплами, Т., 1983), “О цикличности в макоме” (Regionale magma-Tradinionen in Geschichte und Gegenwart, Berlin, 1992), “О цикличности в Занг-бози” (Ўқитувчилар илмий амалий конференцияси, Т., 2009 ), «О некоторых типах циклов в узбекском музыкальном фольклоре» (И.Акбаровнинг 100 йиллигига бағишланган мақолалар тўплами, Т., 2009) мақолалари С.Матёқубова қаламига мансуб.

Шунингдек, олима 1936-1943 йилларга оид Ўзбекистон мусиқий фольклори ёзувлари тўпламини йиғди, “Сольфеджио дарслигида ритм машқлари” (2009), “Барокко. Стилевые проявления в искусстве” (2011), сольфеджио бўйича уч қисмдан иборат бўлган дарслик: “Макомные ритмы в курсе сольфеджио” (2011), “Мақом сольфеджиоси. Чолғу йўллари” (2013), “Намудлар сольфеджио дарсларида” (2015) ўқув услубий қўлланмалари муаллифидир. 2015 йилда кўп йиллик изланишлар натижасида С.Матёқубова “Алексей Козловский. Воспоминания. Статьи. Документы. Стихотворения” монографиясини нашрдан чиқарди.

                          ОТАНАЗАР МАТЁҚУБОВ

(1946)

Ўзбекистон ва Қорақалпоғистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби, Ўзбекистон Давлат мукофоти ва Халқаро мукофотлар совриндори, профессор Отаназар Матёқубов республикамизнинг етакчи мусиқашуносларидан бири. Бу моҳир педагог-олим матбуотда чоп этилган илмий-оммабоп мақолалари, айниқса, мусиқий санъат билан боғлиқ турли туркумларда олиб борган телевизион кўрсатув ва радио эшиттиришлари ҳамда ташкилотчилик фаолияти билан эл-юрт ҳурматига сазовор бўлди. Тафаккури ва илмий салоҳияти кенг, олим О.Матёқубов узоқ йиллар давомида анъанавий ва замонавий мусиқа санъатининг ривожланиш жараёни билан боғлиқ долзарб муаммоларга бағишланган мавзулар билан санъатшунослик фанига ўзининг самарали ҳиссасини қўшиб келмоқда.

Отаназар Матёқубов 1946 йилнинг 25 августида Хоразм вилояти Хива туманида туғилди. Унинг болалиги театр ва мусиқа муҳитида кечди ва у рубоб чертишни ўрганди. Урганч шаҳар мусиқа мактабининг фортепиано синфида ҳам ўқиди. Кейин Бухоро мусиқа билим юртининг мусиқа назарияси бўлимида таълим олди. 1964 йили ўқишни битириб, Тошкент давлат консерваторияси мусиқашунослик факультетининг тайёрлов бўлимида ўқиди ва бир йилдан сўнг асосий курсга ўтказилди. У доцент И.Н.Кареловадан ихтисослик бўйича таълим олди. «Хоразм халқ мусиқаси» мавзуида диплом иши ҳимоя қилиб, 1970 йилда аспирантурага қабул қилинди. Талабалик даврида консерваториянинг мусиқа назарияси кафедрасида гармония ва полифония фанларидан дарс бера бошлади. 1974 йили аспирантурани битирди. 1973-1977 йиллари консерватория «халқ мусиқа кабинети»нинг мудири бўлиб ишлади. 1976 йили Ленинград театр, мусиқа ва киноматография институтида «Хоразм мақомлари» мавзуида номзодлик диссертациясини ҳимоя қилди. 1979 йили у «Шарқ мусиқаси кафедраси» мудири, 1982 йилдан доцент, 1988 йилда профессор лавозимига сайланди. 1980 йили Ўзбекистон Бастакорлар уюшмаси сафига қабул қилинди. 1983 йили мазкур ижодий уюшманинг мусиқашунослик комиссияси раиси этиб сайланди. 1991-йилда консерваторияни тарк этиб ижод билан шуғулланди, турли мавзуларда мақолалар ёзди. 1996 йилдан Отаназар Матёқубов ўзбек мусиқа меросига оид телевизион кўрсатувлар тайёрлади. Бир неча маротаба АҚШ, Германия университетларида «Ўзбек мусиқаси тарихи» ва «Мақом асослари»дан маърузалар ўқиди. Москва, Ленинград, Баку, Ереван, Тбилиси, Минск, Олма-Ота, Тошкент шаҳарларида ва Самарқандда ўтказилган халқаро симпозиумларда, конференцияларда маърузалари билан қатнашди. 1996 йили Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлигида Маданият, фан ва туризм бошқармаси бошлиғининг муовини, сўнгра Ўзбекистон Республикаси Маданият ишлари вазирининг биринчи ўринбосари этиб тайинланди. Ўзбекистон Республикаси Президенти Девонида давлат маслаҳатчисининг бош консультанти лавозимида хизмат қилди. 2002-2015 йилларда Ўзбекистон давлат консерваториясининг Ихтисослашган илмий тадқиқот маркази раҳбари вазифасида фаолият юритди.

О.Матёқубов ўзбек ва рус тилларда назарий ва тарихий мавзуларда жиддий илмий-тадқиқот ишлар олиб бориши билан бирга оммабоп мақолалар, услубий ва ўқув дастурлар ёзди. Унинг қуйидаги илмий-тадқиқотларини қайд этиш мумкин: «Хорезмские макомы», «Проблемы музыкальной науки Узбекистана» (Тошкент, 1973 й.; Шу номдаги яна бир мақола «Профессиональная музыка устной традиции народов Ближнего, Среднего Востока и современность» тўпламида, Тошкент 1981 й.); «Ладовая основа и цикличность макомов», «Музыка народов Азии и Африки» (Москва., 1984 г.); «Некоторые особенности строения инструментального раздела хорезмских макомов «Музыкальное искусство» (Ташкент 1982 г.); Ладовая и ритмическая основа макомов «Музыка народов Азии и Африки» (Москва, 1984 г.).

«Сов. музыка» журналида “О кафедре восточной музыки Ташгосконсерватории”, (№ 12,1978 г.); «Ценная книга» (Рецензия на книгу В.С.Виноградова «Классические традиции Иранской музыки» № 9, 1983 г.); «Неисчерпаемая жизненная сила традиции», (№ 3, 1986 г.); «Замонавий миллий мусиқанинг йўлланиш муаммоси» мавзусига бағишланган илмий даврада сўзлаган нутқи (№8,1985 йили), «VII Трибуна Азии» мақоласи (№3,1986 йили) мақолалари чоп этилган.

«Ўзбекистон санъати» журналида «Ибн Синонинг мусиқий мероси» (№ 9, 1979 й. Шу мақола учун у Ўзбекистон ёш ижодкорлар кўрик-танлови лауреати мукофотига сазовор бўлган); «Республика ёш мақомчи ижрочилар кўрик-танлови» ҳақидаги мақола (журналнинг №4, 1983 й.); «Бастакор» (Ўзбекистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби А.Отажоновнинг ижодий портрети ёритилган. № 4, 1984 й.), «М.Тожиевнинг ижодий портрети» («Гулистон» журнали) № 3, 1983 й.) мақолалари чоп этилган. О.Матёқубов «Оғзаки анъанадаги профессионал музиқа асосларига кириш» (Тошкент 1983 й.); «Фараби об основах музыки Востока» (Тошкент 1986 й.), «Мақомот» (2004 й.), “Додекограмма”, “Хоразм танбур нотаси” (ўзбек, рус, инглиз тилларида), “Беседы с Ильясом” (рус тилида, Нью-Йорк, 2009), “Истоки и принципы Хорезмской нотации”, “Бухарский Шашмаком”, “Бухоро Шашмақомига яна бир назар”, “Узбекская классическая музыка” (4 томда), “Ўзбек мусиқаси” IV жилдлик, “Мақом энциклопедияси” II жилдлик китоблари муаллифи.

О.Матёқубовнинг “Соз васфи”, “Хоразм созига бир назар”, “Бухоро соз манзаралари”, “Мақом тафаккури”, “Хоразм соз санъати”, “А.Жомийнинг «Рисолаи мусиқий»сига тафсифлар”, «Хоразм танбур чизиғининг принциплари» инглиз тилида; «Бухоро Шашмақомининг эски мактаби» француз тилида, “Мақомот сабоқлари” япон тилида халқаро матбуотларда ҳам нашр юзини кўрган.

О.Матёқубов 1988 йилда «Ўзбекистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби», 2001 йилда «Қорақалпоғистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби» фахрий унвонлари, 2017 йилда Давлат мукофоти билан тақдирланган.

          ОТАНАЗАР МАТЁҚУБОВ

                              (1946)

Ўзбекистон ва Қорақалпоғистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби, Ўзбекистон Давлат мукофоти ва Халқаро мукофотлар совриндори, профессор Отаназар Матёқубов республикамизнинг етакчи мусиқашуносларидан бири. Бу моҳир педагог-олим матбуотда чоп этилган илмий-оммабоп мақолалари, айниқса, мусиқий санъат билан боғлиқ турли туркумларда олиб борган телевизион кўрсатув ва радио эшиттиришлари ҳамда ташкилотчилик фаолияти билан эл-юрт ҳурматига сазовор бўлди. Тафаккури ва илмий салоҳияти кенг, олим О.Матёқубов узоқ йиллар давомида анъанавий ва замонавий мусиқа санъатининг ривожланиш жараёни билан боғлиқ долзарб муаммоларга бағишланган мавзулар билан санъатшунослик фанига ўзининг самарали ҳиссасини қўшиб келмоқда.

Отаназар Матёқубов 1946 йилнинг 25 августида Хоразм вилояти Хива туманида туғилди. Унинг болалиги театр ва мусиқа муҳитида кечди ва у рубоб чертишни ўрганди. Урганч шаҳар мусиқа мактабининг фортепиано синфида ҳам ўқиди. Кейин Бухоро мусиқа билим юртининг мусиқа назарияси бўлимида таълим олди. 1964 йили ўқишни битириб, Тошкент давлат консерваторияси мусиқашунослик факультетининг тайёрлов бўлимида ўқиди ва бир йилдан сўнг асосий курсга ўтказилди. У доцент И.Н.Кареловадан ихтисослик бўйича таълим олди. «Хоразм халқ мусиқаси» мавзуида диплом иши ҳимоя қилиб, 1970 йилда аспирантурага қабул қилинди. Талабалик даврида консерваториянинг мусиқа назарияси кафедрасида гармония ва полифония фанларидан дарс бера бошлади. 1974 йили аспирантурани битирди. 1973-1977 йиллари консерватория «халқ мусиқа кабинети»нинг мудири бўлиб ишлади. 1976 йили Ленинград театр, мусиқа ва киноматография институтида «Хоразм мақомлари» мавзуида номзодлик диссертациясини ҳимоя қилди. 1979 йили у «Шарқ мусиқаси кафедраси» мудири, 1982 йилдан доцент, 1988 йилда профессор лавозимига сайланди. 1980 йили Ўзбекистон Бастакорлар уюшмаси сафига қабул қилинди. 1983 йили мазкур ижодий уюшманинг мусиқашунослик комиссияси раиси этиб сайланди. 1991-йилда консерваторияни тарк этиб ижод билан шуғулланди, турли мавзуларда мақолалар ёзди. 1996 йилдан Отаназар Матёқубов ўзбек мусиқа меросига оид телевизион кўрсатувлар тайёрлади. Бир неча маротаба АҚШ, Германия университетларида «Ўзбек мусиқаси тарихи» ва «Мақом асослари»дан маърузалар ўқиди. Москва, Ленинград, Баку, Ереван, Тбилиси, Минск, Олма-Ота, Тошкент шаҳарларида ва Самарқандда ўтказилган халқаро симпозиумларда, конференцияларда маърузалари билан қатнашди. 1996 йили Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлигида Маданият, фан ва туризм бошқармаси бошлиғининг муовини, сўнгра Ўзбекистон Республикаси Маданият ишлари вазирининг биринчи ўринбосари этиб тайинланди. Ўзбекистон Республикаси Президенти Девонида давлат маслаҳатчисининг бош консультанти лавозимида хизмат қилди. 2002-2015 йилларда Ўзбекистон давлат консерваториясининг Ихтисослашган илмий тадқиқот маркази раҳбари вазифасида фаолият юритди.

О.Матёқубов ўзбек ва рус тилларда назарий ва тарихий мавзуларда жиддий илмий-тадқиқот ишлар олиб бориши билан бирга оммабоп мақолалар, услубий ва ўқув дастурлар ёзди. Унинг қуйидаги илмий-тадқиқотларини қайд этиш мумкин: «Хорезмские макомы», «Проблемы музыкальной науки Узбекистана» (Тошкент, 1973 й.; Шу номдаги яна бир мақола «Профессиональная музыка устной традиции народов Ближнего, Среднего Востока и современность» тўпламида, Тошкент 1981 й.); «Ладовая основа и цикличность макомов», «Музыка народов Азии и Африки» (Москва., 1984 г.); «Некоторые особенности строения инструментального раздела хорезмских макомов «Музыкальное искусство» (Ташкент 1982 г.); Ладовая и ритмическая основа макомов «Музыка народов Азии и Африки» (Москва, 1984 г.).

«Сов. музыка» журналида “О кафедре восточной музыки Ташгосконсерватории”, (№ 12,1978 г.); «Ценная книга» (Рецензия на книгу В.С.Виноградова «Классические традиции Иранской музыки» № 9, 1983 г.); «Неисчерпаемая жизненная сила традиции», (№ 3, 1986 г.); «Замонавий миллий мусиқанинг йўлланиш муаммоси» мавзусига бағишланган илмий даврада сўзлаган нутқи (№8,1985 йили), «VII Трибуна Азии» мақоласи (№3,1986 йили) мақолалари чоп этилган.

«Ўзбекистон санъати» журналида «Ибн Синонинг мусиқий мероси» (№ 9, 1979 й. Шу мақола учун у Ўзбекистон ёш ижодкорлар кўрик-танлови лауреати мукофотига сазовор бўлган); «Республика ёш мақомчи ижрочилар кўрик-танлови» ҳақидаги мақола (журналнинг №4, 1983 й.); «Бастакор» (Ўзбекистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби А.Отажоновнинг ижодий портрети ёритилган. № 4, 1984 й.), «М.Тожиевнинг ижодий портрети» («Гулистон» журнали) № 3, 1983 й.) мақолалари чоп этилган. О.Матёқубов «Оғзаки анъанадаги профессионал музиқа асосларига кириш» (Тошкент 1983 й.); «Фараби об основах музыки Востока» (Тошкент 1986 й.), «Мақомот» (2004 й.), “Додекограмма”, “Хоразм танбур нотаси” (ўзбек, рус, инглиз тилларида), “Беседы с Ильясом” (рус тилида, Нью-Йорк, 2009), “Истоки и принципы Хорезмской нотации”, “Бухарский Шашмаком”, “Бухоро Шашмақомига яна бир назар”, “Узбекская классическая музыка” (4 томда), “Ўзбек мусиқаси” IV жилдлик, “Мақом энциклопедияси” II жилдлик китоблари муаллифи.

О.Матёқубовнинг “Соз васфи”, “Хоразм созига бир назар”, “Бухоро соз манзаралари”, “Мақом тафаккури”, “Хоразм соз санъати”, “А.Жомийнинг «Рисолаи мусиқий»сига тафсифлар”, «Хоразм танбур чизиғининг принциплари» инглиз тилида; «Бухоро Шашмақомининг эски мактаби» француз тилида, “Мақомот сабоқлари” япон тилида халқаро матбуотларда ҳам нашр юзини кўрган.

О.Матёқубов 1988 йилда «Ўзбекистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби», 2001 йилда «Қорақалпоғистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби» фахрий унвонлари, 2017 йилда Давлат мукофоти билан тақдирланган.

                       БОТИР МАТЁҚУБОВ

(1953)

Санъатшунослик фанлари номзоди, доцент, Ўзбекистон композиторлари ва бастакорлари уюшмасининг 2000 йилдан буён аъзоси, созанда, мусиқашунос Ботир Матёқубов 1980 йилдан педагог ва тадқиқотчи сифатида танила бошлади.

Б.Матёқубов 1953 йилнинг 12 январида Хоразм вилоятининг Хива шаҳрида туғилди. У болалигидан мусиқага қизиқди, Хива шаҳар болалар мусиқа мактабида таълим олди. 1968-1972 йилларда М.Харратов номидаги Урганч мусиқа билим юртида кларнет синфида таҳсил олди. 1973 йили Тошкент давлат консерваториясининг оркестр ижрочилиги факультетига ўқишга кирди. 1978 йили у консерваторияни имтиёзли диплом билан тамомлаб, Урганч мусиқа билим юртида ўқитувчи бўлиб 1983 йилга қадар ишлади. Ўша йилдан Хоразм вилоят ўқитувчилар малакасини ошириш институтида мусиқа-эстетика кабинети мудири вазифасида хизмат қилиши билан бирга Қорақалпоғистон, Қашқадарё, Сурхондарё, Туркманистон, Хоразм ҳудудларида истиқомат қилаётган бахши ва созандалар билан жонли мулоқотларда бўлиб уларнинг ижроларида достон мусиқасини ёзиб олишга муваффақ бўлди.

Б.Матёқубов 1990 йилда Ўзбекистон Маданият ишлари вазирлигининг Республика методика кабинетига ишга таклиф қилинди. 1993 йилда бу бўлинма Истиқболни белгилаш, услубият ва ахборот республика марказига айлантирилди. Б.Матёқубов 1996 йили вазирликнинг Фан, кадрлар тайёрлаш ва қайта тайёрлаш бошқармаси бошлиғи, бир йилдан сўнг мазкур Марказ директори вазифасида ишлади. 2000-2001 йилларда Матёқубов Ўзбекистон Республикаси Президенти девонида масъул ходим бўлиб ишлади. 2001-2010 йилларда Ҳамза номидаги Тошкент мусиқа коллежи директори, 2002 йилдан Ўзбекистон давлат консерваторияси доценти, 2010 йилдан профессор в.б., 2011-2013 йилларда Ўзбекистон Республикаси Маданият ва спорт ишлари вазирлиги қошидаги Таълим муассасалари бошқармаси бош мутахассиси лавозимида фаолият кўрсатди.

Б.Матёқубовнинг педагоглик ва илмий фаолияти доираси кенг: 1991 й. «Дамли ва зарбли чолғуларда ўқитиш методикаси» номли дастур; «Достон ва достончилар» («Гулистон» № 4, 1995 й.); «Достон ва бастакорлик ижодиёти» (1995 й. «История и современность» номли китобга киритилган); «Хоразм достонларининг мусиқий хусусиятлари» мавзусидаги номзодлик диссертацияси (1996), «Темурийлар даври ҳарбий мусиқаси» («Гулистон» № 6, 1996 й.); «Авазхон», «Базирён», «Хирмондали», «Ошиқ  Ғариб ва Шоҳсанам» достонларининг тўлиқ матни ва нота ёзувлари билан биргаликдаги 4 та тўплам (1996 йили қўлёзма ҳолида санъатшунослик илмий тадқиқот институтининг кутубхонасига топширилган ва у ерда сақланмоқда); «Санъатга бахшида умр» К.Отаниёзов таваллудининг 80 йиллигига бағишланган («Гулистон» № 2, 1997 й.); «Достонларнинг мусиқий хусусиятлари» («Қатортол-Камалак» нашриёти, 1997 й. 1-сон); «Созпарвар Хива» («Жамият ва бошқарув» 1997 й. 2-сон); «Бахшилар санъати» («Шарқ тароналари» халқаро фестиваль йўлдоши. 1997 й.); «Созпарвар Хивам менинг» ( «Гулистон» № 5, 1997 й.); К.Авазнинг «Олис оҳанглар» (китобига сўзбоши ўзбек ва инглиз тилларида 1998 й.); «Хоразм достон ижрочилигининг зарҳал саҳифалари» («Хоразм» нашриёти. 1999 й.); Мулла Бекжон Раҳмон ўғли ва Муҳаммад Юсуф Девонзодаларнинг «Хоразм мусиқий тарихчаси (рисола эски ўзбек кирилл ёзувига ўгирилган ҳолида нашрга тайёрланган ва изоҳлар билан «Ёзувчи» нашриётида 1999 йили чоп этилган); «Бахшилар санъати» («Шарқ тароналари 1-халқаро фестивални эслаб», 1999 й.); «Қўшиқчилигимиз муаммолари» («Гулистон», №1, 2000 й.); «Таълим ислоҳотлари маданият тизимида» («Маънавият ва маърифат — давлат сиёсатининг устивор йўналиши» тўплами, Т., 2000 й.); «Ожиза наволари» («Хоразм фольклори» иккинчи жилд. Урганч давлат университети, Хоразм Маъмун Академияси олимларининг илмий мақолалар тўплами, Урганч, 2000 й.); «Истиқлол ғунчалари» альбом-китобча (тўпловчи, нашрга тайёрловчи ва муҳаррир Т., 2002 й.); «Муҳаббат» (кларнет ва фортепиано учун мослаштирилган «Елпасаланди», «Зумлақ», «Норим-норим», «Муҳаббат» хоразмча рақс куйлари тўплами, фортепиано жўрлигини композитор М.Отажонов басталаган);

Б.Матёқубовнинг мусиқа санъатига бағишланган долзарб мақолалари газета саҳифаларидан ўрин олган.  “Хоразм ҳақиқати” газетасида «Сувора» ( 1980 й. 20.05); «Комил Хоразмий» (1985 й. 20.02); «Руҳият озиғи» (1986й. 20.08); «Мураббий санъаткор» (И.Ҳамроевнинг 80 йиллигига бағишланган, 1987 й. 8.04) мақолалари, «Ватанпарвар» газетасида «Ғалабага чорловчи мусиқа» (1994 й. 26.11.); «Ўзбекистон адабиёти ва санъати» газетасида «Ёш истеъдодлар танлови» (1999 й. 14.05); «Енгил жанрнинг оғир муаммоларини ўқиб» (1999 й. 29.10); «Рақс тушиш осон эмас» (2000 й. 14.01) «Маърифат» газетасида «Миллий эстрада муаммолари», (1999 й. 4.09) каби қатор мақолалари нашр этилган. “Достон ва мақом”// Шашмақом сабоқлари (мақола ва маърузалар тўплами, Т., 2005.) “Туташ томирларда оққан наволар” (Ҳ.Ҳ.Ниёзий номидаги Республика мусиқа коллежи ўқитувчиларнинг “Мақолалар тўплами” Т., 2005.). “Санъаткорлар тарбия олган даргоҳ” (Ҳ.Ҳ.Ниёзий номидаги Республика мусиқа коллежининг 80 йиллигига бағишланган тарихий лавҳалар). Т., 2005. “Жўшқинлиги мисоли Жайхун” О.Худойшукуров ҳаёти ва ижоди бўйича ноанъанавий дарс услуби Таълим технологиялари тўпламида 2006, вып.3). Хоразм даври мусиқаси. (Т., 2009), “Мусиқашунослар устози” (оттограмма). Отаназар Матякубовнинг 60 йиллигига бағишланган мақолалар тўпламида нашр юзини кўрган. 

                 АВАЗБЕК МАЛЛАБАЕВ

(1955)        

Ўзбекистонда ва Қорақалпоғистонда хизмат кўрсатган артист, Турон Фанлар Академияси Академиги, доцент, бастакор Маллабаев Авазбек Республикада ҳарбий ватанпарварлик мусиқа санъатини ривожлантириш ва тарғиб этишда ўзининг салмоқли ҳиссасини қўшиб келмоқда.

Маллабаев Авазбек Ғанижонович 1955 йилнинг 28 февралида Андижон вилояти Қўрғонтепа туманида туғилди. 1972 - 1976 йилларда Т.Жалилов номидаги Андижон мусиқа билим юртининг хонандалик бўлимида, 1976–1982 йилларда Тошкент давлат консерваториясининг хор дирижёрлиги факультетида,  1982 – 1987 йилларда А.Қодирий номидаги Тошкент давлат маданият институти хор дирижёрлиги бўйича сиртқи бўлимда таълим олди.

Авазбек Маллабаевнинг ижодий фаолиятида ватанпарварлик руҳида яратилган, тантанали характерга эга бўлган асарлар муҳим ўрин тутади. Унинг ҳарбий оркестрлар, халқ чолғуси ва эстрада симфоник оркестрлари учун ҳарбий маршлари, қўшиқларида она Ватанни ҳимоя қилиш, кўз қорачиғидек асраш ва қадрлаш каби ёшларни тарбияловчи мавзулар муҳим ўрин эгаллайди. “Етти баҳодир марши”, “Она эл мадҳи”, “Ҳарбийлар қўшиғи”, “Нур чақнасин танангда”, “Шодиёна” сюитаси, “Ватандир бу” вокал-хореографик сюитаси, “Ватан биздадур”, “Азим диёрсан”, “Ўзбекистон офицерлари”, “Ватаним қудрати”, “Аскарнома”, «Гўзал ошиёним», «Қорақалпоғистон - Ватаним менинг» каби қўшиқлари  шулар жумласидан. Бастакор яратган сара қўшиқлар Мустақиллик, Наврўз, Конституция куни, Ватан ҳимоячилари куни каби давлат тадбирларида мунтазам янграб келмоқда.

А.Маллабаевнинг қўшиқлари “Ягонасан, муқаддас Ватан”, “Мардлар қўриқлайди Ватанни” кўрик танловларида мунтазам совринли ўринларни эгаллаб келмоқда. Қорақалпоғистон ижодкорлари билан ҳамкорликда яратган ўнлаб қўшиқлари ва асарлари Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Олтин фонд”ига ёзиб олинган бўлиб, кенг жамотчилик эътиборига ҳавола этилиб келинмоқда.

А.Маллабаев педагог сифатида ёш авлодга мусиқа сирларини ўргатиб, касб малакаларини оширишларида яқиндам ёрдам бериб келмоқда. А.Маллабаев “Хонандалик” 1,2,3- жилдли, «Ўзбек халқ миллий чолғу оркестри”, «Дамли чолғу асбоблар оркестри» ўқув қўлланмалари муаллифидир.

А.Маллабаев кўп йиллар мобайнида Андижон давлат педагогика ва мусиқа билим юртида, Ўзбекистон давлат санъат институтида биринчи проректор, Ўзбекистон Республикаси Мудофаа Вазирлиги Қуролли кучлар Марказий ашула ва рақс ансамбли раҳбари, олий тоифадаги хонандаси, бастакор, ҳарбий дирижёр сифатида фаолият олиб борган. 

1999 йил Қорақалпоғистон Жуқори Кенгашининг фахрий ёрлиғи ва 2000 йилда «Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган артист», 2002 йилда “Қорақалпоғистон Республикасида хизмат кўрсатган артист” фахрий унвонлари билан тақдирланган.