ГАИП ДЕМИСИНОВ

(1942-1990)

Қорақалпоғистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби, композитор ва дирижёр Гаип Демисинов турли жанрлардаги жозибали, ёрқин, қорақалпоқ миллий оҳанглари билан суғорилган асарлари билан мусиқа жамоатчилиги эътиборини ўзига қаратди ва эл-юрт ҳурматига сазовор бўлди. У 1973 йили Ўзбекистон Бастакорлар уюшмаси аъзолари сафига қўшилди. Қорақалпоқ республикасининг замонавий мусиқа санъатини ривожлантириш мақсадида тинмай ижод қилди, дарс берди, оркестрни бошқарди, мусиқани тарғиб қилди. Қисқа умр кўрган бўлса-да, мусиқа ижодиётида ўчмас из қолдирди.

Демисинов Гаип 1942 йилнинг 20 февралида Қорақалпоғистоннинг Қўнғирот туманида дунёга келди. Мактабдаги ҳаваскорлик тўгарагида ғижжак чалишни ўрганади. 1960-1964 йилларда Нукус мусиқа билим юртида скрипка чолғусида ўқийди. 1965-1971 йилларда Тошкент давлат консерваториясининг композиция факультетида профессор Г.А.Мушель синфида таълим олади. 1971 йилдан Нукус мусиқа билим юртида иш фаолиятини бошлайди. 1973 йилда Қорақалпоқ телерадио комитети қошидаги халқ чолғулари оркестрида концертмейстер, 1974 йилдан умрининг охиригача дирижёр сифатида фаолият юритди.

Г.Демисинов Шарқ ва Ғарб мусиқа анъаналари асосида кўп овозли жанрларда миллий мусиқа басталашда яхши натижаларга эришди. Унинг «Фарғонача» (1971 йил) биринчи, «Бўзатов» (1980 йил) иккинчи симфониялари, биринчи ва иккинчи фортепиано ва симфоник оркестр учун ёзган Концертлари (1971,1980 йил), симфоник оркестр учун «Прелюдия ва фуга»си, торли квартет учун иккита «Прелюдия ва фуга»си, фортепиано учун «Токката», «Фуга каприччио» ва «Фантазия», скрипка ва фортепиано учун 3 қисмли соната, камер чолғу оркестр учун 3 қисмли симфониетта каби чолғу асарлари миллий оҳанг ва усул билан суғорилган. Мазкур асарлар қорақалпоқ халқининг замонавий миллий мусиқаси йўналишининг намунали кўриниши дейилса муболаға бўлмайди.

Г.Демисинов йиллар давомида чолғу мусиқа асарлари билан айни пайтда акапелла (жўрсиз) хор учун «Азада бостонинг» (Т.Матмуратов сўзи), хор ва симфоник оркестр учун «Гуллен Қорақалпоғистон» поэмаси (И.Юсупов сўзи); якканавоз — баритон, хор ва симфоник оркестр учун «Қорақалпоғистоним» (Т.Сечанов сўзи), «Қайдасан» (С.Жеталиев сўзи), «Ақ халат» (Ж.Аймурзаев сўзи), «Қандай теран қиз жони» (Г.Сейитназаров сўзи) қўшиқларини яратди. Ўттиздан ортиқ қўшиқларини фортепиано ва халқ чолғулари оркестри учун қайта ишлади. У турли мавзуларда бир қатор шоирлар сўзига катталар ва болалар учун кўплаб қўшиқлар яратди.

Замонавий мусиқа санъатида Г.Демисинов ўзининг жўшқин ва кўп қиррали ижодий фаолияти билан ёрқин из қолдирди.